Landschapspark Vlaamse Ardennen - Regionaal Landschap Vlaamse Ardennen

Een landschapspark in de Vlaamse Ardennen? Het kan!

Na een pittige voorselectie zijn we bij de laatste zeven kandidaten die strijden om de titel ‘landschapspark’!

We kregen intussen middelen om een masterplan voor onze Vlaamse Ardennen op te maken. Met middenveldorganisaties en stads- en gemeentebesturen loopt momenteel een traject met één centrale vraag: hoe willen we onze mooie streek met dat o zo typische landschap toekomstbestendig maken? Niet minder belangrijke aspecten daarbij zijn: hoe doen we dat samen met de bewoners, verenigingen en besturen van onze streek? En wat is de verbindende factor van ons landschap daarin?

Wacht, wat is dat ook alweer zo'n landschapspark? Negen vragen, negen antwoorden!

Euh... een landschapspark - is dat een nieuwe hype?

Eigenlijk niet. In Frankrijk bestaat intussen een heel netwerk aan parcs régionaux waarbij men in een mooi landschappelijk gebied acties onderneemt rond landbouw, natuur, erfgoed, streekontwikkeling en toerisme. Ook in Wallonië kennen we al enkele decennia landschapsparken. Zo is er het parc naturel Pays des Collines dat naadloos aansluit bij de Vlaamse Ardennen in Mont de l’Enclus, Flobecq, Ellezelles, (deels) Ath en Frasnes-lez-Anvaing.

Worden de Vlaamse Ardennen één groot park, zoals een stadspark?

Neen, de troef van ons landschap is net zoals het er nu uitziet: de vergezichten, de kouters, de open ruimte, de verwevenheid van natuur en landbouw, de bronbossen, beekvalleien, het erfgoed in en rond stemmige dorpjes en charmante steden.

Maar dat landschap blijft enkel in stand als we er blijven werk van maken. De gronddruk, lintbebouwing, het verdwijnen van kleine landschapselementen, de druk op de familiale landbouw, milieu-uitdagingen zoals de klimaatverandering en de verdroging van Vlaanderen dagen ook de Vlaamse Ardennen uit. We hebben tal van dorpjes waar het dorpsleven nog een schim is van wat het was. Vele zijn louter slaapplekken geworden, van mensen die dag in dag uit buiten de regio gaan werken.

We willen ook werk maken van gedragen en duurzame ondernemersmodellen (toerisme, erfgoed, landbouw…) die diensten van en in dat landschap (beter) verankeren.

Wordt alles één groot bos?

Neen, natuurlijk niet. We gaan met alle actoren in dat landschap aan de slag en zoeken naar win-wins om terug meer verwevenheid in ons landschap te krijgen. Dat heeft onze streek millennia lang bepaald! In het nu lopende proces met de streekholders wordt altijd opnieuw die verwevenheid benoemd: het is onlosmakelijk deel van onze streekidentiteit! Maar een landschapspark houdt veel meer in dan bos en natuur alleen: het moet de motor worden voor integrale streekontwikkeling.

Kan ik nog blijven boeren?

Zeker. En graag zelfs. De boeren zijn belangrijke landschapsbouwers. Samen met gemeentebesturen, natuurbeschermers en de inzet van bewuste particulieren hebben ze van de Vlaamse Ardennen een pareltje gemaakt. Dat willen we zo houden. Alleen hebben we daar aanvullende instrumenten voor nodig. Zo willen we inzetten op opgeschaald landschapsbeheer, natuurinclusief en rendabel graslandbeheer maar evenzeer op het lokaal verzamelen en vermarkten van landbouwproducten en bereidingen.

Waar zijn we momenteel mee bezig?

We spraken het afgelopen half jaar met tal van vertegenwoordigers van de sectoren, actief in de open ruimte, en van gemeentebesturen en administraties. We brachten hen een eerste keer samen in ons eerste ‘atelier’: één grote workshop half juni in Ename. Een studiebureau begeleidt ons. De doelen zijn een strategische visie op een tijdshorizon van twintig jaar vastleggen en, minstens even belangrijk, concrete doelen bepalen die de eerste vijf jaar haalbaar en dus realiseerbaar zijn én die een verschil maken.

Parkbureau Landschapspark Vlaamse Ardennen

Wie zijn wij?

We sloegen met drie organisaties de handen in elkaar.

Het Regionaal Landschappelijk Vlaamse Ardennen (RLVA) diende het kandidaatsdossier in. Deze organisatie zet zich in om het landschap, de natuur en het erfgoed in 18 gemeenten te beschermen en te verrijken. Dat doet ze door mens, landschap en natuur te verbinden in gevarieerde projecten met zichtbare resultaten.

Intercommunale SOLVA (Intergemeentelijke samenwerking voor streekontwikkeling in Zuid-Oost-Vlaanderen) wil samen met alle beleidsmakers en bruggenbouwers het verschil maken voor Zuid-Oost-Vlaanderen. Via onze dienstverlening, projectontwikkeling én met een straf team achter de schermen. Onze gezonde ambitie? Onze regio koploper laten zijn op vlak van leefbare kernen, werk in eigen streek en open ruimte vrijwaren.

Voor de Provincie Oost-Vlaanderen treedt de dienst Klimaat, Milieu en Natuur op als partner.

Bij de opmaak van ons Masterplan Vlaamse Ardennen laten we ons begeleiden door een team van experten onder leiding van Studiebureau Omgeving. Samen vormen we de schakel tussen alle betrokken actoren en nemen wij de praktische kant van het proces op.

Voor wie doen we het?

In elk geval voor jou als bewoner, bestuurder, bewerker van het land of ondernemer. Maar ook voor jou als bezoeker, recreant of meerwaardezoeker.

Welke meerwaarde biedt het landschapspark?

Dat hangt ervan af wie je bent en wat jou aanbelangt. Werk je als landbouwer? Bescherm of ontwikkel je natuur? Ben je een fervent wandelaar of een gedreven fietser? Bezoek je graag monumenten? Geniet je graag van uitzichtpunten op het landschap? Wil je graag je eigen zaak opstarten of versterken waarin je diensten aanbiedt aan bewoners en bezoekers van dat landschap? Wil je als bestuur nieuwe vormen van ondernemerschap stimuleren of je bevolking verrassen met nieuwe bezoekerscentra, fiets- en wandelpaden? Wil je monumenten opwaarderen en openstellen?
Voor ieder wat wils!

Zijn we nu al een landschapspark?

Neen.

Zoals gezegd werken we nu rond het toekomstperspectief en kortetermijnacties, vervat in een heus Masterplan. In het voorjaar van 2023 stellen we dit plan voor aan de jury en minister. Pas eind 2023 weten we of we erkend worden als een van de drie Vlaamse landschapsparken. Dan moeten we meteen ons actieplan voor de eerste vijf jaar kunnen uitrollen! Heb jij nog straffe ideeën, suggesties of unieke kansen in dit verhaal? Geef ze zeker door via info@landschapsparkvlaamseardennen.be