Boomplantactie

Fruitbomen, bomen, struiken en hagen: kies voor streekeigen planten!

De jaarlijkse boomplantactie is een groepsaankoop voor streekeigen bomen en struiken. De bestelperiode voor 2022 is afgesloten.Eind september 2023 kan je hier de nieuwe bestelbon vinden.

We kiezen bij de boomplantactie voor streekeigen groen. Deze soorten passen landschappelijk goed in de Vlaamse Ardennen en doen het hier van nature goed. Waar mogelijk bieden we daarenboven autochtoon plantgoed aan. Dit zijn streekeigen planten die ook nog eens opgekweekt werden uit zaad dat hier in de streek werd geoogst. Op die manier krijg je materiaal dat beter aangepast is aan onze lokale groeiomstandigheden (klimaat, bodem,…) en daardoor minder gevoelig is aan ziekten.
We werken enkel met leveranciers die het MPS-certificaat (More Profitable Sustainability) met A of A+ label, of een gelijkwaardig certificaat toegekend kregen. Dit zijn kwekers die op een efficiënte en verantwoorde manier omgaan met o.a. meststoffen, fytoproducten, water en energie. Een win-win situatie voor de boomkweker én voor het milieu.
Wij en onze kwekers stellen alles in het werk om je het plantgoed in goede staat te bezorgen. Wat er na de afhaling met het plantgoed gebeurt valt buiten onze verantwoordelijkheid. RLVA kan dan ook niet verantwoordelijk gesteld worden voor plantgoed dat niet aanslaat. Zeer belangrijk hierbij: let er bij het transporteren van het plantgoed op dat de wortels niet kunnen uitdrogen. Het transporteren van het plantgoed in een gesloten (aanhang-)wagen en/of de wortels afdekken met een zeil is van vitaal belang.

Planten kiezen

Kies je voor een geschoren haag, een uitbundig bloeiende heg, een brede houtkant of een echt vogel- en nectarbosje? Dit wordt deels bepaald door de beschikbare ruimte, maar hou in gedachten dat je een haag best zo’n 70cm breed laat worden. Pas dan voelen vogels er zich veilig genoeg om een nest te maken. Een heg laat je bloeien en vruchten dragen, en wordt algauw enkele meters breed. Voor een uitgegroeide houtkant of bosje voorzie je best minstens vijf meter. Een uitgegroeide fruitboom of andere hoogstamboom heeft algauw een doorsnede van 10 meter. Voorzie daarom altijd voldoende plaats.

De lijst met soorten die je kan bestellen vind je in de bestelbon. Je kan per soort kiezen hoeveel exemplaren je wenst. We werken dus niet langer met kant en klare paketten maar hier onder geven we je advies welke soorten je kan combineren voor een geschoren haag, een bloeiende heg, een houtkant, een bosje,...

Mogelijke soortencombinaties

een geschoren haag:
Een natuurlijke haag bestaat altijd uit een mengeling van verschillende soorten, je kan kiezen voor een doornige haag of een doornloze haag.
Bij een doornige haag kan je volgende soorten combineren:
éénstijlige meidoorn, sleedoorn, haagbeuk, veldesdoorn, rode kornoelje. Vul eventueel aan met enkele exemplaren hondsroos. Plant op 1 rij, met 4 planten per meter.
Voor een doornloze haag laat je meidoorn, sleedoorn en hondsroos achterwege. Plant eveneens op 1 rij met 4 planten per meter.

een bloesem heg:
Voor een bloesemheg kies je ook best voor een mengeling van meerdere soorten. Een bloesemheg draagt enkel bloemen als ze niet jaarlijks geschoren wordt.

Voor een doornige bijenheg kan je volgende soorten combineren:
éénstijlige meidoorn, hondsroos, vogelkers, vuilboom, gelderse roos, rode kornoelje, hazelaar, vlier, sleedoorn, veldesdoorn. Plant in enkele of dubbele rij met telkens 3 planten per meter per rij.

Kunnen er paarden bij de heg? Kies dan voor soorten die veilig zijn voor paarden zoals éénsteilige meidoorn, hazelaar, haagbeuk en veldesdoorn.

een houtkant:
Meestal wordt er bij een houtkant gewerkt met twee of drie rijen planten. De afstand tussen twee rijen bedraagt 1 meter. Na verloop van tijd zal dit een dichte houtkant worden, een dunning is wel aangewezen na een paar jaar.

Voor een houtkant zijn onder meer volgende soorten geschikt:
éénstijlige meidoorn, boswilg, gelderse roos, zoete kers, zwarte els (natte grond), gladde iep, hazelaar, haagbeuk, vuilboom, sleedoorn, rode kornoelje, zoete kers, zomereik. Plant in meerdere rijen met 1 plant per meter.

een bosje:
Kies hier voor een ruim plantverband waarbij de planten op zo’n twee meter afstand van elkaar af staan. De vorm van het bosje kun je laten afhangen van het te beplanten perceel. Om een bos-effect te verkrijgen voorzie je best minstens 4 à 5 rijen bomen. Onder meer volgende soorten zijn geschikt: éénstijlige meidoorn, gewone vlier, hazelaar, vuilboom, boswilg, veldesdoorn, vogelkers, wilde lijsterbes.(bij- en vogelvriendelijk)

Fruitbomen

Bij het kiezen van fruitbomen is smaak vaak het belangrijkste criterium. Hou echter ook rekening met het tijdstip van rijping om een spreiding van je oogst te bekomen en de mogelijkheid om het fruit langdurig te bewaren. Info per fruitras vind je terug bij de Nationale Boomgaardenstichting (www.boomgaardenstichting.be/html/fruitfiches.html). Zorg ook voor bestuivers. Bij de meeste appel- , peer-, pruim- en kersensoorten moet er eerst een kruisbestuiving plaatsvinden om vruchten te bekomen. Iedere variëteit heeft zijn eigen lijst van geschikte bestuivers (www.rlva.be/sites/default/files/bestuivingstabellen.pdf). Als er in de buurt van je tuin geen of weinig andere fruitbomen staan is het aangeraden om hier bij de samenstelling van je boomgaard rekening mee te houden. (klik hier voor het beheerschema voor fruitbomen - schema opgemaakt in het kader van Loket Onderhoud Buitengebied)

Waar moet ik mijn planten afhalen?

Bestellingen van minder dan 250€ zijn tegen contante betaling af te halen op het door jou gekozen verdeelpunt.
Bestellingen van meer dan 250€ worden in de gemeenten van het Regionaal Landschap gratis aan huis geleverd, mits voorafgaande betaling.

Plaatsen voor afhaling per gemeente (kies je locatie op de bestelbon):

Brakel:gemeentelijke loods Driehoekstraat
Erpe-Mere: Seskenskouter
Gavere: gemeentelijk containerpark Brandweerstraat
Geraardsbergen: groendienst Stad Geraardsbergen Driesstraat
Haaltert: exacte locatie volgt zo snel mogelijk
Herzele: technische dienst Mergellaan
Horebeke: gemeentehuis Kerkplein
Kluisbergen: technische dienst Kluisbergen Berchemstraat
Kruisem: gemeentelijke loods Warandestraat
Kruisem: gemeentelijke loods Bekestraat
Lierde: gemeentelijke loods Nieuwstraat
Maarkedal: gemeentelijke loods Stationsberg
Oosterzele: gemeentelijke loods Dorp 35 Oosterzele
Oudenaarde: technische dienst openbare werken Paalstraat
Ronse: stedelijke werkplaatsen ingang Leuzesteenweg
Sint-Lievens-Houtem: Gemeentelijk domein 'De Pastorie' Halleweg Zonnegem
Wortegem-Petegem: Recyclagepark Boomzagerijstraat
Zottegem: loods openbare werken Ballingsweg
Zwalm: loods technische dienst Zuidlaan

Hoe planten?

Aanplanten: plantafstand

Voor een haag plant je 4 à 5 plantjes per lopende meter. Voor een lossere heg volstaan 2 tot 3 planten per meter. Voor een houtkant voorzie je minstens twee rijen met telkens een meter tussen. Ook de afstand tussen twee planten in de rij bedraagt 1 meter. Een vogelbosje vraagt dan weer 4 à 5 rijen planten met telkens 1 plant per m². Na enkele jaren kan een uitdunning zich opdringen.

Het veldwetboek regelt de officiële plantafstanden. Hagen en heggen plant je op een halve meter van de perceelgrens. Indien je op de grens wil planten (een gemeenschappelijke haag) is de toestemming van de aanpalende eigenaar vereist. Zo’n overeenkomst zet je best op papier.

Voor hoogstambomen en fruitbomen: 10 meter onderlinge afstand. Hoogstammige bomen en houtkanten moeten volgens het veldwetboek minstens twee meter van de perceelsgrens staan. Let wel dat een buur wettelijk kan eisen dat takken die over zijn grond hangen, gesnoeid worden. Daarom is het vaak verstandig om wat meer afstand te houden.

Aanplanten: hoe

Voor hagen en heggen graaf je een plantsleuf of greppel van 40cm diep en 40cm breed. Zorg ervoor dat de grond onderaan de sleuf goed losgemaakt is en verdeel de planten gelijkmatig langs de sleuf.
Spreid de wortels van de planten op de bodem van de sleuf. Te lange wortels niet omplooien, maar met de snoeischaar bijknippen of het gat vergroten. Vul de greppel voor ongeveer de helft met verkruimelde aarde. Schud de planten even op, zodat de aarde goed tussen de wortels valt en zet de planten mooi op een rij. Vul de rest van de sleuf geleidelijk aan op met losgewerkte aarde en trek de platen voorzichtig omhoog zodat de planten even hoog komen als in de kwekerij (te zien aan de verkleuring op de stam).
Plant je een gemengde haag of heg, dan is het best om de verschillende soorten niet kriskras door elkaar te planten. De sterkst groeiende soorten zouden de minder sterke immers kunnen overgroeien. Je plant de dus best in kleine groepjes van drie à zes gelijksoortige planten aan. Om een dichte haag te bekomen (behalve bij beuk en haagbeuk) knip je na de aanplant een paar centimeter van de takken en twijgen af. Dit stimuleert de vertakking en een beter verdichting van de haag.

Voor bomen en fruitbomen graaf je een flink brede kuil waar de boomwortels ruim voldoende plaats hebben. Plooi de grote wortels niet om: je hebt kans dat ze dan gaan afsterven. Het is beter het plantgat nog wat breder te maken. Maak het plantgat echter niet te diep: de boom mag niet dieper geplant worden dan hij in de kwekerij stond (te zien aan de kleurovergang op de stam). Fruitbomen worden immers dikwijls geënt op een goed-wortelvormende onderstam. Als je de boom te diep plant, dan gaat de eigenlijke stam ook (minder goede) wortels vormen, en raken de onderzittende (goede) wortels afgesneden van de rest van de boom zodat de boom op termijn kan afsterven.

Plaats tegelijk met de boom ook steunpalen in de plantkuil. Door de steunpaal tegelijk met de boom te planten voorkom je het beschadigen van de wortels. Een goede steunpaal hoeft niet meer dan anderhalve meter boven de grond uit te steken en hoeft niet dikker te zijn dan 6cm. Te lange steunpalen resulteren in een ‘luie’ boom die, als de steunpalen later weggehaald worden, alsnog kan ontwortelen. Plaats de steunpalen niet vlakbij de boom maar geef de stam voldoende ruimte om te verdikken. Gebruik bij voorkeur gummi boomband versterkt met canvas van zo’n 2,5cm breed.

Vul vervolgens het plantgat met de fijngebrokkelde aarde (geen grote kluiten, en vooral géén verse mest want dan verbranden de wortels). Na het planten de aarde flink aandrukken en indien nodig wat begieten, maar overdrijf hier niet mee.

Rest nog de boom te beschermen tegen rondlopende grazers met een beschermkooi. Het type kooi is afhankelijk van de diersoort die bij de bomen kan komen.

kooien voor boombescherming

Nazorg

Water:

Bij langdurige droge periodes is het belangrijk om jonge aanplant geregeld overvloedig water te geven.

Scheren en snoeien:

Een geschoren haag vergt minstens twee scheerbeurten in het groeiseizoen. Het onderhoud van een bloesem- en bessenheg blijft in het groeiseizoen beperkt tot wat wegsnoeien van hinderlijke takken, terwijl een wat grotere snoeibeurt tijdens het winterhalfjaar een te weelderige groei kan intomen. Het kappen van een houtkant gebeurt om de vijf tot tien jaar en geeft op dat ogenblik een serieuze portie gezond winterwerk. Zaag de stronken af tot op zo’n 15cm boven de grond. Uit de overblijvende slapende knoppen lopen in de lente nieuwe scheuten uit. Voor de rest is het onderhoud beperkt tot het wegsnoeien van hinderlijke takken. Een permanent bosje vergt eveneens weinig onderhoud.

Fruitbomen moeten gesnoeid worden. Daarover vind je online heel wat info, of je kan een RLVA-snoeidemo bijwonen. Geplande snoeidemo's (enkel in de winter) vind je terug in onze activiteitenkalender.

Fruit persen:

De meeste appel- en perenrassen kunnen geperst worden. De smaak is voller als je kiest voor een mengeling die niet te rijp is. Combineren met fruit zoals aardbeien, ontpitte kersen, krieken of druiven, rabarber, framboos, bessen en zelfs vlier of rode biet geeft een extra dimensie aan je sap (maximaal 15% ander fruit bij te mengen, vries het in bij de oogst en ontdooi het volledig voor het persen). Rot of beschimmeld fruit kan niet meer verwerkt worden, maar valfruit of lichte aantasting door insecten is geen probleem.

Locaties en data vind je op de websites van mobiele persers in de buurt:
http://www.mobielefruitpers.be
http://www.mobielefruitpers.com

Of ga langs bij een vaste fruitpers, o.a. in Kruishoutem: www.hoogstamboomgaard.be.

Vragen over je bestelling?

Neem contact op via boomplantactie@rlva.be of op het nummer 055/20 72 65. We helpen je graag verder!